INTERVIEW | Chris Arles - Autodidact in gitaarspel en techniek

Tekst: Jan Blaauw

De Franse gitarist Chris Arles begint met zich te verontschuldigen. Zijn Engels is niet zo goed. Maar dat valt dus mee. Goed genoeg om zijn verhaal op te kunnen schrijven. Hij heeft veel gereisd en op plaatsen geleefd die voor een Westerse muzikant best opmerkelijk zijn. De afgelopen tien jaar woont hij, samen met zijn vrouw, op het eiland Mauritius. Maar ook daar heeft het Corona virus voet aan wal gekregen. En de genomen maatregelen zijn desastreus.

Tropenjaren op gitaar

Mauritius, een eiland gelegen zo'n 1800 km ten oosten van het Afrikaanse vaste land, is een paradijs. Althans, als je de doorgewinterde toerist bent die op zijn of haar strandbedje blijft liggen tussen de wuivende palmen op het strand. Dat Chris Arles hier uiteindelijk zou terecht komen was niet te voorspellen, maar het feit dát hij er woont zegt veel over deze muzikant die zijn hart altijd open heeft staan voor andere culturen. Culturen waar hij deel van uitmaakt(e) zorgden voor verbreding van zijn muzikale kennis en ervaring. Ervaringen die hij vervolgens weer verwerkt in blues, door de jaren heen voor Chris de muziek waar zijn gevoel het dichtst bij ligt. Maar dan wel met alle muzikale invloeden die hij op zijn reizen tegenkwam.

Chris Arles, geboren in 1970 in Orléans, Frankrijk. Als nakomertje in het gezin. Hij heeft twee oudere broers en een zuster. Vrij snel na zijn geboorte is de familie verhuisd naar Parijs om vervolgens daar vandaan als vijfjarige te verhuizen naar het zuiden van Frankrijk. Maar voordat de familie verhuisde had Chris zijn eerste kennismaking met een gitaar. Een viendje had thuis een gitaar - van zjn vader - aan de muur hangen. Die eerste aanblik maakte bij de kleine Chris heel veel emoties los. "Ik wilde hem direct van de muur halen, raakte meteen geobsedeerd. Ik had in die tijd een kinderdrumstelletje, gekregen van een oom die drummer was, en vroeg toen aan mijn vriendje of ik alsjeblieft op die gitaar mocht spelen dan mocht hij op mijn drumstel. Helaas heeft die gitaar de muur nooit verlaten, was voor mij niet toegangkelijk. Maar het instrument heeft mij vanaf dat moment letterlijk en figuurlijk nooit meer losgelaten."

De eerste verhuizingen

De verhuizing naar het zuiden van Frankrijk stond voor de deur. En hoewel de gitaar regelmatig door zijn hoofd spookte zou het nog een tijd duren voordat Chris er een in zijn handen zou hebben. Zijn vader zat in het onderwijs en kreeg met enige regelmaat leslokaties aangeboden die niet om de hoek van de deur lagen. Dus na vijf jaar in het zuiden te hebben gewoond kon zijn vader een baan krijgen als onderwijzer in Frans-Polynesië voor een periode van zes jaar. De koffers werden gepakt en Chris verhuisde als tienjarig ventje naar Tahiti. En Tahiti was de plek waar Chrijs zijn eerste snaarinstrument in handen kreeg. Een ukelele.

"Ik had als klein kind wel een keyboard. Ik had mijn drumstelletje daar voor ingewisseld. En ik kon op dat keyboard aardig uit de voeten. Maar mijn droom of ambitie was toch echt om een gitarist te worden. Dus toen ik de ukelele in mijn handen kreeg begon ik daar melodietjes op uit te zoeken en ritmische stukjes te spelen. Uiteindelijk kocht mijn vader mijn eerste echte gitaar. Dus daar zat ik, twaalf jaar inmiddels, met een klassieke akoestische gitaar op mijn schoot. En begon zelf uit te zoeken hoe je de gitaar moest bespelen. Ik luisterde naar platen en bijvoorbeeld naar de prachtige filmmuziek van componist, arrangeur en zanger Michel Legrand. Maar ook naar klassieke muziek. Kortom, muziek die je als klassiek gitarist bestudeerde om je intsrument onder de knie te krijgen."

Chris Arles is linkshandig. Hij lacht. "Ik ben meteen begonnen als linkshandige gitarist. Heb de snaren omgedraaid. Ik heb nooit geprobeerd om rechtshandig gitaar te spelen. Dat is voor mij niet natuurlijk, onmogelijk zelfs. En ik zie het aan andere linkshandige gitaristen die wél rechtshandig gingen spelen. Het kost ze veel meer moeite en tijd. Alles doe ik op een linkshandige manier. Of ik nou voetbal, tennis speel of schrijf."

Chris verdiende wat centjes en spaarde voor zijn eerste elektrische gitaar. "Ongeveer een jaar na mijn akoetische gitaar kocht ik een elektrische. Toen studeerde ik op twee verschillende gitaren tegelijkertijd. Maar het bleef wat hangen in de klassieke stijlen omdat ik nooit met iets anders in aanraking was gekomen. Dat veranderde toen ik de cassettes ging beluisteren van mijn oudste broer. Die had moderne muziek en rock op die tapes staan van AC/DC, Status Quo en hij was een groot fan The Rolling Stones. Mijn oudste broer is elf jaar ouder dus het duurde even voordat zijn muziek mij bereikte. En ik ging meer en meer luisteren naar de rockmuziek die toendertijd werd uitgebracht. Ik weet nog dat Dire Straits vanuit het niets op de proppen kwam met Sultans of Swing. Een openbaring voor mij als beginnend gitarist. De manier waarop Mark Knopfler speelde? Dat was wel andere koek. Ik vond het fantastisch."

"Op Tahiti waren er drie of vier platenzaken en die hadden een voorraad van vroege 'seventies' muziek, rock, hard rock, noem maar op. Zo kwam ik aanraking met bands als Black Sabbath, Iron Maiden. Toen kocht ik ook mijn eerste effectpedaaltje. Een Ibanez Tubescreamer, voor een typisch overdrive geluid. Ik heb hem nog steeds. Hij is nu vintage!"

Op veertienjarige leeftijd speelde hij in een schoolband. Aangezien er op Tahiti ook wat zaken waren die apparatuur verkochten, was zijn eerste aanschaf een Roland Cube 60 combo. Met die band speelde hij pop en rockmuziek die in die tijd populair was. U2, The Cure, Pink Floyd matariaal. "Muziek was progressief, geen lange solo's met kans op hier en daar een verdwaalde foute noot. Maar zeer inspirerend. We kochten toen ook een multitrackrecorder. Synthesizers en drumcomputers waren in opkomst. We gebruikten het allemaal. Zou wel grappig zijn om die opnames weer eens terug te horen. Volgens mij liggen ze bij mijn moeder ergens in een la, ik heb ze hier niet bij me. In die periode ben ik ook begonnen met het schrijven en opnemen van eigen materiaal. En daar ben ik nooit meer mee gestopt. Wat dat betreft ben ik nu nog steeds die veertienjarige."

Studie in Frankrijk

Na het behalen van zijn middelbare schooldiploma verhuisde hij terug naar Frankrijk. Chris kwam terecht op de universiteit in Marseille. Voor een wetenschapelijke studie biologie en biochemie. Je zou je af kunnen vragen waarom hij geen muziekopleiding ging volgen maar hij is daar stellig in. "Nee, ik heb mij alles wat muziek betreft zelf aangeleerd. Bovendien had ik een onderwijzer als vader en die zei: 'leer nou eerst een vak en daarna kun je doen wat je maar wilt'. Hij zag muziek kennelijk niet als een bezigheid waar je je brood mee kon verdienen. Ondertussen ontmoette ik andere studenten die ook een instrument bespeelden en voor ik het wist zat ik weer in een band, Exclusivit Korps genaamd. Geen idee wat die naam betekende, eigenlijk..." voegt Chris er aan toe. "Rockmuziek spelend en eigen werk componerend kwamen de eerste optredens voorbij. In bars, kleine clubs en op studentenfeesten. We gingen steeds serieuzer aan het werk en geleidelijk aan werd het een professioneel gebeuren."

"Mijn studie heb ik na vier jaar afgebroken. Ik was 24/7 met muziek bezig. Uiteindelijk heeft de 'studentenband' zo'n tien jaar bestaan, van 1989 tot 1999, in wisselende bezettingen, en genoten we best een bekendheid in de regio's rondom Marseille. In die periode heb ik drummer Niko Sarran gevraagd om bij ons te komen te spelen. Ik werkte naast de genoemde band ook aan andere muziekprojecten en zo heb ik Niko Sarran leren kennen. Met Niko heb ik indertijd nog een album opgenomen. 'Funky Stars' van de Chris LH Bluesgang. Bassist was Pierre Cordier. Maar van dat album heb ik helaas geen exemplaar mee. Ben net even teveel keer verhuisd. Gelukkig heeft Niko nog wel een exemplaar."

Terug naar de roots in Afrika

In 2000 kreeg Chris een aanbod van een salsaband uit Lyon om mee te gaan naar Afrika voor een tour. De gebieden waar hij optrad maakte op hem een bijzondere indruk. Dusdanig dat hij na terugkomst van zijn tour besloot om Frankrijk weer te verlaten en terug te gaan naar Afrika. "Ik had een steeds grotere belangstelling gekregen in blues en ik wilde meer leren over Afrikaanse muziek en kennis maken met de lokale muzikanten. Had inmiddels zoveel stijlen gespeeld dat ik mijn hoofd leeg wilde maken. Dus hing ik mijn elektrische gitaar aan de wilgen en begon weer akoestisch te spelen. Ik kwam in contact met een beroemde Afrikaanse muzikant, Meissa M'Baye uit Senegal. Met hem nam ik het album 'Night in Casamance' op wat een deal met het Franse label 'Frémeaux & Associes' (distributie door Night & Day) opleverde. Een label dat zich specialiseerde in wereldmuziek."

Het album kreeg lovende reviews en leverde veel concerten op in clubs en festivals. In de periode die daarop volgt beland Chris in Libreville, Gabon in Centraal Afrika. Hij maakt kennis met traditionele bantoe ritmes, speelt met Pierre Akendengué - een bekende Gabonese muzikant - en komt in contact met een Nganga sjamaan die tot de Pigmeeën behoort. Bijna een jaar lang samen musiceren, opnemen en optreden. Zijn medemuzikanten spelen op citar en op een traditionele ritme-instrumenten. Zo kon Chris zich meer en meer verdiepen in de herkomst van blues. Welke traditionele muziek lag er ten grondslag aan de moderne blues, waarop de hedendaagse rockmuziek is gebaseerd? "Ik kwam in aanraking met allerlei verschillende ritmes en maatsoorten. Waanzinnig interessant. Het mooie van de lokale Afrikaanse muzikanten is dat ze een totaal andere muzikale taal spreken. Ze hebben een compleet andere muzikale achtergrond. Het laat zich niet in woorden uitdrukken wat ze precies doen. Dus moet je goed luisteren en op die manier het gevoel en ritme te pakken zien te krijgen."

Zijn contacten in Afrika leverde een nog een samenwerking op. Met de beroemde Afrikaanse zangeres Annie-Flore Batchielilys. Chris was leadgitarist en arrangeur van het album 'Diboty' en de zangeres viel met dit album in de prijzen. Tijdens de Kora Music Award Ceremony in Johannesburg in 2002, ontving zij de award voor 'Best Hope Female Artist Singer in Africa'. De tropische muziekprojecten brengen Chris ook naar Amerika met optredens in New York, Memphis en New Orleans. Hij komt in contact met bluesmuzikant Coco Robicheaux en met Sonny Landreth die hem de passie voor het slide spelen overbrengt.

Frankrijk doemt weer op en Chris vestigd zich in Lyon. "Ook daar heb ik weer veel gespeeld maar om écht je brood te verdienen met muziek viel niet mee. In de twee jaar dat ik daar woonde heb ik mij meer en meer toegelegd op opnemen en mixen. Als geluidstechnicus kreeg ik toen van een groot organisatiebureau de aanbieding om in Cambodja een project te begeleiden. Dat ging echter niet door maar ze kwamen toen met een voorstel of ik niet in Dubai aan de slag wilde gaan. Contract voor drie maanden. En ik dacht bij mijzelf waarom niet? Ik doe extra ervaring op als geluidstechnicus, ook voor mijn eigen opnames handig, maar ook om de mogelijkheid om mijzelf met die ervaring en kennis breder in de markt te kunnen zetten. Maar de drie maanden waren nog niet voorbij toen ze vroegen of ik er een jaar zou willen blijven. Goed salaris, auto, huis. Ondertussen leerde ik daar ook mijn vrouw kennen. Zij komt van Mauritius. Dus dat was regelmatig onze vakantiebestemming. We zijn in Frankrijk getrouwd en vestigden ons weer in Dubai. En het werk? Dat ging om grote events, openingceremonies, noem maar op. Ik nam de muziekproducties op mij. Ik heb daar gewerkt aan Urban Sax in 2003 en Deep Forest in 2005, schreef de soundtrack voor de Dubai World Cup in 2006 en was sound designer van de allereerste Geluid & Lichtshow in Arabië genaamd 'Jumana, Secret of the Desert' waar onder andere Omar Shariff deel uitmaakte van de cast. Alle 'high profile events' was ik bij betrokken."

"Ik deed werk in een grote studio en tijdens live events. Heb voor vele grote namen het geluid gedaan. En omdat ik muzikant ben benader ik het mixen ook als zodaning. Ik hou altijd het totaalbeeld in de gaten. Weet van te voren hoe een artiest zijn geluid graag wil hebben. Dus dat ene jaar werden er uiteindelijk bijna tien. Veel ervaring opgedaan, maar ook tien jaar geen gitaar aangeraakt. Ik wilde weer meer tijd voor mijzelf en mijn vrouw en we verhuisden van Dubai naar Mauritius. En hoewel mijn vrouw daar vandaan komt kostte het haar toch wel moeite om afscheid te nemen van Dubai. Ze is zangeres en had in Dubai veel werk in samenwerking met goede muzikanten. Ze voelde zich daar helemaal op haar plaats. Maar we pakten toch de mogelijkheid om op Mauritius te gaan wonen."

Vanuit hun huis en studio onderhoudt Chris contact met de vele muzikanten die hij zo over de wereld heeft leren kennen. Hij werkt aan zijn eigen projekten, waaronder het indrukwekkende LAM Kreol, produceert lokale artiesten, geeft les en werkt aan muziekprojecten overzee zoals filmmuziek of dansproducties. "Als muzikant zie ik mijzelf voornamelijk als bluesgitarist maar als producer heb ik een veel breder spectrum om in te werken. Wat dat aangaat is muziek qua stijlen grenzeloos en machtig interessant.

Is hij nou klaar met reizen? Chris lacht bij die vraag. "Nou nee, niet bepaald. Hij tourt nog steeds. Stond op Paleo Festival in Nyon, Zwitserland, trad op in Nederland tijdens het Afrika Festival in Hertme en speelde op het Rhizome Festival in Parijs. "Vorig jaar was ik op uitnodiging van een management in China voor zes maanden. Ze zochten Westerse muzikanten om samen te spelen in een band met Chinese muzikanten. Dus ik ben daar samen met een drummer en een bassist van Mauritius naar toe gegaan. Zes maanden lang optreden in dezelfde club. De eerste drie maanden zeven dagen per week, de laatste drie maanden zes dagen per week. Daarna vond ik het wel genoeg. Want hoewel die Chinezen rockmuziek spelen was het Chinese rock en pop. Dat betekende iedere dag studeren om nieuw repertoire te leren. En je kon eigenlijk nooit echt ontspannen spelen want ik kwam erachter dat muziek voor mij heel lastig te onthouden is als je geen bal van de teksten verstaat.

Natuurlijk zitten er in hun manier van rock en popmuziek spelen veel invloeden uit de westerse muziek. Maar in detail zitten er toch typisch Chinese muziekinvloeden in. En daar waar je bij westerse muziek door je ervaring min of meer weet waar je naar toe gaat, persen die Chinezen er net iets tussen waar je niet op bedacht bent. Heel verrassend. Het ene moment sta je vol vertrouwen te spelen en een tel later sta je verdwaasd en verloren om je heen te kijken, hahahaha. Tijd om de koffers weer te pakken, een tijdelijke tussenstop maken in Frankrijk en daarna terug naar mijn vrouw, huis en Mauritius."

En thuis werkt Chris momenteel aan diverse projecten in zijn studio. Gitaarpartijen als sessiemuzikant voor albums, samenwerken met muzikanten uit Mauritius en les geven. Ook begeleid hij zijn vrouw Ingrid Arles op haar muzikale projecten. Maar zoals helaas overal ter wereld heeft het COVID-19 'Corona' virus ook op Mauritius geleid tot een lock down. En hoewel er netjes belastingen zijn betaald over de inkomsten geeft de regering van Mauritius niet thuis. "Je wordt letterlijk aan je lot overgelaten. En cultuur lijkt ook hier het kind van de rekening te zijn. Ik heb nog een buffer(tje) maar wat er daarna moet gaan gebeuren weet ik nog niet. Zoals velen met mij heb ik nog nooit in zo'n situatie gezeten. En nu is de complete muzikale en culturele wereld door een noodrem stilgezet. Hopen dat dit snel voorbij gaat en we op tijd vormen en middelen zien te vinden om onze muziek te blijven maken en brood op de plank houden!"

Meer informatie over Chris Arles:
Chris Arles Music YouTube kanaal
Chris Arles Music op Instagram
Chris Arles Music Patreon video kanaal
Chris Arles Music op Twitter
Chris Arles Music op Facebook